تبعات پرورش تیلاپیای نیل در آب های ایران
یک کارشناس ارشد بیوسیستماتیک جانوری و محقق ماهیان غیربومی با اشاره به تجربه پرورش ماهی تیلاپیا در بعضی کشورها، تبعات پرورش تیلاپیای نیل در آب های ایران را تشریح می کند.
به گزارش گل پیچ به نقل از ایسنا، از سال ۱۳۸۷ گونه جدیدی از ماهیان به نام تیلاپیای نیل وارد کشور شد و با این استدلال که اینگونه مقاوم است و پرورش آن صرفه اقتصادی دارد وارد ایران شد. این اتفاق در سالهای قبل واکنش های مثبت و منفی زیادی در می داشت. در واکنش به این بازخوردها، نبی الله خون میرزایی - معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان شیلات - ۷ آبان ماه در یک برنامه تلویزیونی اظهار کرده بود: ما تیلاپیا را در اکوسیستم بسته پرورش می دهیم و بدین سبب اینگونه توانایی انتقال به نقاط دیگر و آب های جاری را ندارد.
وی افزوده بود: گونه دیگری که در آب های جاری ما بعنوان مهاجم شناخته شده، گونه «زیلی» است و تیلاپیای مد نظر ما تیلاپیای پرورشی است همین طور تیلاپیای نیل در دسته گونه های مهاجم قرار ندارد.
یک کارشناس بیوسیستماتیک جانوری با اشاره به چالش های پرورش اینگونه نظرات دیگری در مقایسه با مسئولان شیلات کشور دارد و به تبعات پرورش ماهی تیلاپیا در ایران می پردازد.
میلاد خسروی در گفت و گو با ایسنا با تشریح گونه مهاجم اشاره کرد: ماهی مهاجم گونه ای غیربومی است که از جایی که در آن زندگی می کند عمدا یا سهوا به محل دیگری منتقل می شود. در ایران ۳۲ گونه ماهی غیر بومی وجود دارد که البته تعدادی از آنها تایید نشده اند. گونه هایی مانند تیلاپیای زیلی و آبی یا اورئوس در خوزستان از نمونه های گونه های مهاجم هستتند.
وی با اشاره به خاصیت های گونه مهاجم اظهار داشت: همه گونه های غیر بومی مهاجم نیستند. برخی پتانسیل مهاجم بودن را دارند. گونه هایی که طیف تغذیه ای آنها گسترده است و شروع دوره تخم ریزی و بلوغ کوتاهی دارند و در کنار این موارد حجم تخم ریزی آنها نیز بالاست و خاصیت مهاجم بودن را دارند. این ماهی ها در مقابل دما، اسیدیته آب و شوری آن مقاوم هستند و تیلاپیای نیل نیز این خاصیت ها را دارد. این ماهی ها به سرعت بالغ می شود همین طور والدین آنها تخم های متولد نشده و لاروها را در دهان خود حفظ می کنند.
این کارشناس ارشد بیوسیستماتیک جانوری با اشاره به سبب ورود اینگونه به ایران اظهار داشت: اینگونه به سبب مقاومت بالا و مقرون به صرفه بودن در کشورهای زیادی مانند چین پرورش داده می شود و مسئولان شیلات ما نیز این کشور را الگو قرار داده اند. از سال ۱۳۸۷ مجوز پایلوت پرورش اینگونه در کشور داده شد. طی سال های اخیر اصرار ویژه ای برای توسعه پرورش این ماهی در کشور وجود دارد و مسئولان شیلاتی اصرار دارند که پرورش این ماهی را با آمار و ارقام چین مقایسه کنند اما به مشکلاتی که گریبانگیر این کشور شده، اشاره نمی کنند. موافقان طرح پرورش تیلاپیای نیل اصرار به اجرای این طرح به ویژه در استان های مرکزی کشور دارند.
وی افزود: مخالفان اجرای این طرح در مقابل هشدار می دهند که باتوجه به خصوصیات زیستی تیلاپیای نیل و تجربه کشورهای دیگر و باتوجه به سابقه پرورش سایر گونه های غیر بومی دیگر در کشور، اینگونه می تواند مانند گونه های غیر بومی و مهاجم دیگر به هر جای کشور منتقل شود و ضمن استقرار در تالاب ها، رودخانه ها و مخازن سدها و سایر زیستگاه های طبیعی، بعنوان یک گونه شدیداً مهاجم، نتایج محیط زیستی فراوانی را در پی داشته باشد. همین طور استانهای مرکزی به سبب محدودیت منابع آبی و تبدیل شدن به کانون های مرکزی ریزگرد نمی توانند بستر مناسبی برای اجرای این طرح باشند.
وی افزود: مسئولان شیلاتی کشور غالباً در پاسخ به ادعاهای مخالفان اشاره می کنند که تیلاپیای نیل مهاجم نیست و یک گونه پرورشی مناسب می باشد که کشور ما تا کنون از موهبت توسعه آن غافل بوده است همین طور آنان در گفته های خود دائماً به کشور چین، بعنوان بزرگترین پرورش دهنده تیلاپیای نیل در دنیا اشاره می کنند که سهم بزرگی از پرورش و بازار فروش این ماهی را در اختیار دارد.
خسروی ضمن اشاره به مشکلات پرورش تیلاپیای نیل در کشوری مانند چین اظهار داشت: بااینکه تیلاپیای نیل سهم مهمی در آبزی پروری در کشور چین دارد اما برخلاف ادعاهای مطرح شده از طرف موافقان اجرای طرح پرورش تیلاپیای نیل در ایران، مطالعات و بررسی های انجام شده در این کشور به نتایج فاجعه بار این مسئله برای ماهیان بومی این کشور نیز اشاره کرده اند. بعنوان مثال، نتایج پژوهشی که در سال ۲۰۱۵ توسط پژوهشگرانی از آکادمی علوم شیلاتی چین با حمایت مالی وزارت کشاورزی چین انجام گرفته، نشان داده است که ماهی تیلاپیای نیل گونه ای مهاجم با پراکندگی گسترده است که با موفقیت در رودخانه های اصلی استان گوانگدونگ (Guangdong) چین استقرار پیدا کرده و با گذشت زمان جمعیت های بزرگی را ایجاد کرده است. «گوانگدونگ» استانی واقع در جنوب این کشور است که سهم قابل توجهی را در تولید تیلاپیا (بیش از ۴۵ درصد) دارد.
وی اضافه کرد: ارزیابی ها مشخص کرده است که این ماهی سهم عمده ای را در صید صیادان به خود اختصاص داده و باتوجه به ارزش اقتصادی پایین تیلاپیا و بهای ارزان آن (ارزانترین ماهی در این منطقه به ویژه نسبت به ماهیان بومی) درآمد ماهیگیران را نیز کاهش داده است و باتوجه به عدم استقبال مناسب در میان مردم منطقه در استفاده از ماهی مهاجم تیلاپیا، صیادان محلی نسبت به صید ماهیان بومی رغبت بیشتری نشان میدهد و حتی مبادرت به رهاسازی مجدد تیلاپیای نیل صید شده خود در آب می کنند که این امر به افزایش فشار صیادی به گونه های بومی و کاهش هر چه بیشتر آن ها و افزایش فراوانی هر چه بیشتر ماهی مهاجم تیلاپیای نیل می انجامد.
این محقق ماهیان غیربومی افزود: مشخص شده است که افزایش میزان تیلاپیای نیل بطور مستقیم نیز موجب کاهش سایر گونه های بومی می شود. پژوهشگران جهت بررسی چگونگی این رابطه باتوجه به انجام آزمایش ها نشان داده اند که تیلاپیای نیل باتوجه به خصوصیات زیستی خود مثل رفتار پرخاشگرانه با ماهیان دیگر خصوصاً گونه های دارای نیازهای مشترک، بر سر کسب مواد غذایی و زیستگاه رقابت می کند و باتوجه به محدود بودن منابع، بر میزان رشد آن ها تأثیر منفی دارد. در این آزمایش ها مشخص شد که رشد ماهی کپور بومی منطقه چین در حضور تیلاپیای نیل کاهش مدلول داری می یابد. این پژوهشگران سفارش کرده اند که هر چه سریعتر می بایست اقداماتی برای کنترل گونه مهاجم تیلاپیای نیل در چین صورت گیرد.
خسروی در آخر ضمن تاکید بر لزوم توجه به تجارب کشورهای دیگر در مقابل گونه های مهاجمی مانند تیلاپیای نیل در چین اظهار نمود: موافقان اجرای طرح تیلاپیای نیل در کشور، بدون ارائه مطالعات ارزیابی ریسک پرورش این گونه، در پاسخ به اثرات منفی اشاره شده توسط مخالفان، مهاجم بودن تیلاپیای نیل را تکذیب می کنند و اصرار ویژه ای به تسریع فرآیندهای اجرای این طرح در کشور دارند. به مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان شیلات و تحقیقات شیلات سفارش می شود از نتایج علمی مطالعات انجام گرفته استفاده کنند تا زیستگاه های طبیعی کشور و مخازن آب آشامیدنی با تهدیدی جدی مواجه نشود.
منبع: گل پیچ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب