گفت و گو مجله با محیط بانی كه حیوانات را تیمار می كند؛
در طبیعت به حیوانات دست بزنیم یا نه؟
گل پیچ: مجتبی خالقی پور محیط بانی است که عاشقانه کار می کند. مدتی است که او بر زخم حیوانات نیشابور مرهم می گذارد و دیگران را تشویق می کند که مراقب بال نازک پرندگان و پنجه نازک حیوانات باشند.
خبرگزاری مهر؛ گروه مجله: مجتبی خالقی پور از محیط بانان نیشابوری است که به خاطر کوشش برای حفظ، نگهداری و درمان حیات وحش و فرهنگ سازی دراین زمینه مورد توجه مردم و فعالین محیط زیست قرار گرفته است. از مهم ترین و جذاب ترین کارهایی که وی در سالهای قبل به آن مشغول بوده درمان گونه های مختلف جانوری و رهاسازی باردیگر آنها در طبیعت است. به همین بهانه سراغ او رفتیم تا هم درباره شغل محیط بانی از او بپرسیم و هم از چند و چون کارهایی که دارد سوال نماییم.
خالقی پور درباره علاقه ای که به محیط زیست دارد می گوید: من از بچگی وقتی کتاب جغرافیا را می خواندم و می دیدم که نوشته «بام خراسان بینالود»، همیشه آرزو داشتم بام خراسان را ببینم. وقتی بچه بودم همیشه بامداد ها به بینالود نگاه می کردم تا ببینم روی آن برف نشسته یا نه. اواخر آبان و آذر که بارندگی ها شروع می شد، سر بینالود برف بود. همیشه می گفتم کی بشود که توی زمستان و برف بروم بینالود. نخستین بار توی تابستان رفتم و با گله های عشایری برخورد کردم. اما نخستین باری که در زمستان به بینالود رفتم توی سن بیست و چهار پنج سالگی بود. سه نفر بودیم که بدون تجهیزات رفتیم و توی کوه بین برف ها گیر کردیم. خوشبختانه با یک گروه کوهنوردی برخورد کردیم و همین موجب شد جان مان نجات پیدا کند. خلاصه علاقه به طبیعت از بچگی در روح و روان ما بود. همیشه دوست داشتم توی کوه و طبیعت باشم و گل و گیاه ها را دوست داشتم و حالا همه گل و گیاهان منطقه خودمان را می شناسم. الآن هم دارم در دانشگاه رشته گیاهان دارویی را می خوانم.
مردم گیاهان دارویی طبیعت را برداشت نکنند
او رفتار مردم با گیاهان دارویی در طبیعت را اشتباه می داند و بیان می کند: خیلی از مردم وقتی به کوه و مراتع می روند گیاهان دارویی را می کَنند و با خودشان می برند که کار اشتباهی است. متأسفانه ما دراین زمینه قانون بازدارنده نداریم. قوانین حوزه محیط خیلی کهنه شده و مربوط به سی چهل سال پیش است. مردم می گویند این گیاهان که همینطوری رشد می کنند، چرا نباید آنها را بکنیم؟ باید توجه داشته باشیم که الآن جمعیت ما نسبت به دهه های پیش خیلی بیشتر شده است. آن موقع اگر عده ای گیاهان دارویی را جمع می کردند هم جمعیت کمتر بود، هم وضعیت مراتع بهتر بود، هم دام کمتری به مراتع می رفت و هم خشکسالی و تغییرات اقلیمی نبود. الآن شرایط روز به روز مشکل تر می شود و در بسیاری از مراتع دیگر شاهد رشد گیاهان دارویی نیستیم. این داروها جزوی از طبیعت هستند و نباید به دستان ما نابود شوند.
خالقی پور ادامه می دهد: سفارش من به مردم این است که اولاً به گیاهان دارویی در طبیعت دست نزنند. این گیاهان برای طبیعت منافع زیادی دارد که ما از آن آگاه نیستیم. بدین سبب وقتی ما آنها را این طور بی رویه برداشت می نماییم، وضعیت منطقه را با بحران مواجه می نماییم. با این همه اگر باز هم می خواهند گیاهان دارویی را برداشت کنند، حداقل آنها را از ریشه جدا نکنند. بیشتر مردم گیاه را ریشه کن می کنند که این یعنی نابودی صد در صد گیاه. ضمن این که حتی وقتی ساقه و برگ و گل آن گیاه را جدا می کنند، دیگر اجازه تکثیر آن گیاه را به ریشه نمی دهند.
نبود گیاهان دارویی به ایجاد سیلاب کمک می کند
این محیطبان درباره آثار گیاهان دارویی خودرو در طبیعت می گوید: یکی از آثاری که نابودی گیاهان دارویی دارد، جدا از این که طبیعت را زشت و بدون عطر خوش و دلپذیر می کند، این است که به سیلاب ها اجازه تخریب بیشتر می دهد. وقتی مرتع ما بوته و درختچه و گیاهان فراوانی داشته باشد، موجب می شود قطرات باران با برخورد به آنها به داخل خاک نفوذ کند. اگر همین گیاهان نباشند باران روی خاکی که سفت و سخت شده، راه می افتد و سیلاب می شود و تخریب ها چندبرابر می شود. همین طور باید بدانیم تا گل و گیاهی نباشد حیوانی هم نیست. گیاهان تنها موجوداتی هستند که علاوه بر غذای خودشان غذای دیگر موجودات را هم تامین می کنند. حیوانات این طوری اند؟ نخیر. گیاهان منابع تجدیدناپذیر ما هستند. وقتی یک درخت اُرس ۷۰ ساله آتش می گیرد، چقدر باید صبر نماییم تا یک درخت مثل او و با کارآیی او داشته باشیم؟ مشخص نیست. شاید چندصدسال بطول بیانجامد که باردیگر چنین درختی رشد کند و ریشه بگیرد و در مقابل بلایای طبیعی و انسانی مقاوم شود. ولی اگر یک حیوان لطمه ببیند، با سه چهار سال مراقبت و حفاظت خودش خودش را تکثیر و احیا می کند. اهمیت گیاهان در این است.
خودم در بچگی چُغُک شکار می کردم!
بعد از صحبت درباره اهمیت گیاهان دارویی و پرهیز از برداشت آنها در طبیعت، وقت آنست که درباره فعالیت اصلی آقای خالقی پور صحبت نماییم که حفظ و مراقبت و تیمار گونه های جانوری و رهاسازی آنها در طبیعت است. خالقی پور که خودش در کودکی مثل بسیاری از ما تجربه های حیوان آزاری داشته تعریف می کند: وقتی بچه بودم با «پلخمون» های دست ساز، «چُغُک» و «موسی کوتقی» می زدیم! مادرم می گفت «اینا رو آزار نده، اینا گناه دارن. آه این حیوونا زندگی تو تباه می کنه و دیگه خیر نمی بینی». این حرف مادرم همیشه آویزه گوش من بود. بعدها که بزرگ تر شدم وقتی می دیدم بچه ها سگ ها را می زنند، به آنها می گفتم نکنید، گناه دارند.
از او درباره شروع فعالیت هایش در حوزه تیمار و مراقبت از حیوانات می پرسم. جواب می دهد: شخصاً سه سال است که درگیر این کار شده ام. می دیدیم که گونه های حیات وحش از لانه یا مادرشان جدا شده اند یا گونه ای زخمی شده. وقتی اینها را به اداره می آوردند ما تیمی نداشتیم که آنها را تیمار و درمان نماییم. متأسفانه نه بودجه ای برای این کار داریم و نه نیروی متخصص. به خاطر همین تصمیم گرفتیم با انجمن هایی که در حوزه حفظ و مراقبت از حیوانات فعال می باشند همکاری نماییم و حیوانات را درمان نماییم.
بعضی ها به هوای پولدار شدن جوجه پرندگان را از لانه شان برمی دارند
خالقی پور با انتقاد از بعضی افراد که به هوای پولدار شدن به گونه های حیوانی دست درازی و آنها را از طبیعت جدا می کنند، ادامه می دهد: برخی از مردم فکر می کنند با برداشتن و فروختن اینگونه ها یک شبه پولدار می شوند. فکر می کنند همه پرنده های شکاری قیمتی هستند و می توانند آنها را با پول خوبی به اعراب بفروشند. ولی این طوری نیست. ما فقط دو گونه مهم و ارزشی داریم که قاچاق می شود، ما بقی گونه ها مثل دلیجه و عقاب طلایی و … که مردم آنها را از داخل لانه هایشان برمی دارند ارزش مالی ندارد. متأسفانه به خاطر نفع شخصی جوجه پرندگان را از لانه هایشان برمی دارند و با تغذیه نامناسب و نگهداری غیراصولی آنها را با مشکل مواجه می کنند. وقتی پرنده را پیش ما می آورند که مریض شده برای ما می آورند و نمی تواند روی پایش بایستد.
با هزینه های شخصی پرندگان و حیوانات را درمان می کنیم
این فعال محیط زیست درباره دیگر حیواناتی که به دلیلهای مختلف از طبیعت جدا شده و برای درمان به آنها تحویل داده می شوند می گوید: گورگن گونه کمیابی است که درمان و رهاسازی کردیم. زرده بر گونه در خطر انقراض است که ما چند تا از اینگونه را تیمار و درمان کردیم. بره میش های اوریال، گرگ، پرنده هایی مثل عقاب طلایی، دلیجه، لیل که از گونه شاهین هاست و… از دیگر گونه هایی هستند که درمان کردیم. اینها را تحویل ما می دادند ولی ما امکانات، بودجه و نیروی متخصص برای این کار را نداشتیم. برای همین با گروه طوس صحبت کردیم. پیشنهاد آنها این بود که حیوانات را به مشهد ببریم، درمان نماییم و بعد برگردانیم که امکان پذیر نبود. من تصمیم گرفتم در خود نیشابور از بچه های مشتاق نگهداری و مراقبت از حیات وحش دعوت کنم تا به ما کمک کنند. از متخصصینی که از سازمان محیط زیست مجوز دارند خواستم که هم به ما آموزش بدهند و هم در تیمار حیوانات به ما کمک کنند. در جمع ما کسانی هستند که مشتاق این کارند ولی اطلاعاتی ندارند. قرار شد ما اینها را آموزش بدهیم و در ادامه مسیر از کمک شان استفاده نمائیم. درحال حاضر بچه ها زیر نظر ما و با هزینه های شخصی خودشان گونه های مختلف را تیمار و درمان می کنند. در لحظه آخر هم به خاطر زحماتی که برای درمان آن حیوان کشیده اند، از آنها دعوت می کنم تا هنگام رهاسازی حیان حضور داشته باشند و خودشان او را آزاد کنند. اگر عکس و فیلم های صفحه من را ببینید، متوجه می شوید که خود من اصلاً در آنها حضور ندارم و در پشت صحنه هستم. دوست دارم کسی که برای درمان آن حیوان زحمت کشیده، جوجه را بزرگ کرده، شکار یادش داده، زنده گیری یادش داده و درمانش کرده حیوان را رها کند و از آن لحظه لذت ببرد. همین اتفاق حال خوبی به بچه ها می دهد که با هیچ چیز قابل قیاس نیست.
ماجرای جوجه عقابی که درمان و رهاسازی کردیم
این محیط بان با اعلان اینکه مخارج تیمار و درمان گونه های حیوانی بسیار بالاست، درباره این هزینه ها می گوید: امسال یک جوجه عقاب طلایی برای ما آورند که وضعیت خیلی بدی داشت، بطوریکه حتی نمی توانست روی پایش بایستد. کلی سرم تراپی انجام دادیم و به او مکمل دادیم تا توانست سرپا شود. مرحله بعدی تغذیه اش بود. شما نمی توانی به این جوجه عقاب پوست یا گوشت مرغ بدهی. باید به او غذاهای مقوی بدهی تا بال های پرنده قوت پرواز داشته باشد و پنجه هایش قدرت شکار داشته باشد. غذاهایی که کلسیوم بالایی داشته باشند، مثل گوشت بلدرچین و همستر و موش. این کارها هم مستلزم هزینه خیلی زیادی است. یعنی حداقل روزی پنجاه تا صد هزار تومان هزینه درمان اینگونه هاست. همین جوجه عقاب طلایی را بین شش تا هشت ماه باید نگهداری نماییم تا شکار یاد بگیرد. اگر بدون این پروسه اصولی او را بزرگ نماییم و بعد در طبیعت رها نماییم، در طبیعت از بین می رود.
خالقی پور درباره چالش های کاری که می کنند ادامه می دهد: بعضی وقت ها این حیوانات تلف می شوند و بچه ها تا مدتی ناراحت هستند. پسر خود من سال پیش اصرار داشت که از یک حیوان نگه داری کند. به او می گفتم این کار خیلی دشوار است و باید او را مثل یک بچه مواظبت کنی. یک دفعه برایش بچه خرگوش آوردم که از بین رفت. تا چند وقت گریه می کرد و ناراحت بود.
مردم در برخورد با حیوانات با شماره ۱۵۴۰ تماس بگیرند / لطفاً به حیوانات دست نزنید!
او می گوید «مردم در نخستین مواجهه با حیات وحشی که فکر می کنند نیاز به رسیدگی دارد باید به شماره ۱۵۴۰ که متعلق سازمان صیانت از محیط زیست است تماس بگیرند» و ادامه می دهد: ما نباید برای حیوانات دایه مهربان تر از مادر باشیم. طبیعت خودش را حفظ می نماید. نباید بمحض این که یک پرنده را روی زمین دیدیم فکر نماییم او کسی را ندارد و برداریم. ممکنست شما در طبیعت ماری را ببینید که به پرنده ای حمله کرده است. اینجا اگر بخواهیم رحم و مروت نشان بدهیم باید برویم و آن پرنده را از دهن مار نجات دهیم. در صورتیکه آن پرنده مال همان مار است. این سیستم و زنجیره غذایی طبیعت است. وقتی یک بره میش را برمی داریم، باید بدانیم که مادرش همان اطراف است. چون بره میش تا یکی دو ساعت پس از به دنیا آمدن توان حرکت ندارد، مادرش او را همانجا رها می کند و همان اطراف پرسه می زند. ضمن این که چون بدن مادر خونی است، کمی دورتر از بره خودش را به مریضی می زند تا اگر شکارچی وجود داشت جذب خودش بشود، نه جذب بچه. خلاصه این که دخالت های ما صدمات زیادی به طبیعت وارد میکند. حتی اگر این حیات وحش را به ما هم تحویل بدهند ما نمی توانیم مثل مادر از او مراقبت نماییم. شاید بیست درصد از حیواناتی که ما درمان می نماییم بتوانند به طبیعت برگردند و دوام بیاورند. پس مهم ترین کار این است که به طبیعت دست نزنند.
حیات وحش فقط سگ و گربه نیستند
این محیط بان به تبعیض بعضی فعالین محیط زیست بین سگ و گربه و دیگر گونه ها اشاره می کند و توضیح می دهد: مردم ما الآن به سگ و گربه توجه می کنند اما برای دیگر گونه های حیات وحش اهمیتی قائل نیستند. خوشبختانه ما در نیشابور توانستیم طوری فرهنگ سازی نماییم که حتی گروه هایی که قبل از این فقط در حوزه سگ و گربه فعالیت می کردند، رو به تیمار و درمان دیگر حیات وحش هم بیاورند و به ما کمک کنند. در حال حاضر خیلی از هزینه های مراقبت را این دوستان پرداخت می کنند و تبدیل به بازوی ما شده اند.
او تنها را صیانت از محیط زیست و گونه های حیوانی و گیاهی را مشارکت مردم می داند و درباره لزوم آگاه سازی مردم دراین زمینه می گوید: خود مردم باید به حفظ حیات وحش کمک کنند. نگه داری از طبیعت تنها بوسیله مشارکت مردم ممکن می شود. الآن در منطقه ما پلنگ و کاراکال و سیاهگوش را داریم که گونه های بسیار کمیابی هستند که نیاز به حمایت دارند. یا همین گورکن که ما تیمارش کردیم موجود کمیابی است. دو گروه «حامیان حیوانات بی پناه نیشابور» و «دوستداران حیوانات نیشابور» از گروه هایی هستند که کمک می کنند تا ما حیات وحش نیشابور را حفظ نماییم.
عاشق لباس محیط بانی ام
صحبت های پایانی ما درباره شغل محیط بانی است. خالقی پور که در رسانه های اجتماعی فعالیت مؤثری دارد و بسیاری را به این شغل علاقمند کرده درباره محیط بانی می گوید: لباس و شغل محیط بانی برای من یک شغل «زندگی بخش» است. شما در این شغل موجب ضمانت بسیاری از گونه های گیاهی و جانوری هستید. خود من همین رهاسازی ها را خیلی دوست دارم. خیلی وقت ها درگیر این کار هستم و وقت زیادی از من می گیرد. خانمم می گوید تو کلاً زندگی را ول کرده ای و به حیوانات چسبیدی! از زمان استراحتم می زنم تا اینگونه ها درمان شوند. موقع رهاسازی هم هرطور باشد با این بچه ها می روم تا موقع رهاسازی حضور داشته باشند و نتیجه زحمات شأن را ببینند.
خالقی پور با اعلان اینکه «لباس محیط بانی برای من مقدس است»، مهم ترین برنامه خودش را فرهنگ سازی درباره محیط زیست و آگاه سازی مردم می داند و بیان می کند: هم می دانند که من عاشق این لباسم و در این سال ها اهتمام کردم در حد توانم مفید باشم. اوایل با باید و نباید با مردم مواجه می شدم اما الآن معتقدم مشکل ما آموزش ندادن درباره محیط زیست است. به همین خاطر الآن تمام تمرکز من روی فرهنگ سازی است. با این نگاه است که در سالهای قبل توانستم با شکارچیان صحبت کنم و خیلی از آنها را از شکار منصرف کنم. از آنها می خواهم بجای نگاه کردن با دوربین اسلحه، با دوربین عکاسی به طبیعت نگاه کنند. همین رویه سبب شده است شکارچیان زیادی دست از شکار بردارند و به طبیعت خدمت کنند. در نیشابور حداقل هفت هشت نفر از حرف های من تأثیر گرفته اند و دست از شکار برداشته اند. هدف من فرهنگ سازی و آگاه سازی است. خودم هم اهتمام می کنم کتاب بخوانم، از اساتید بپرسم و آگاهی خودم را بالا ببرم. چونکه همه در قبال محیط زیست مسئول هستیم و باید در حد توان آگاهی خودمان را بالا ببریم. امیدوار هستم مردم هم قدر داشته های خودشان را بدانند و بیش از این مراقب محیط زیست باشند.
منبع: golpich.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب