در اولین جلسه کارگروه تغییرات اقلیمی و میراث فرهنگی چه گذشت؟
به گزارش گل پیچ، کارگروه تغییرات اقلیمی و میراث فرهنگی با بیان وضعیت مخاطره آمیز و تهدید میراث فرهنگی متأثر از پدیده هایی چون گرم شدن کره زمین، پایین رفتن سطح سفره های آب زیر زمینی، فرو نشست، گلسنگ ها و باران های اسیدی، جهت بررسی مسائل و راه کارها، تشکیل شد.
به گزارش گل پیچ به نقل از ایسنا، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با ایجاد اولین نشست این کارگروه با حضور نمایندگانی از نهادهای مرتبط به بررسی مسائل و راهکارهای پیش روی این حوزه پرداخت.
مصطفی ده پهلوان، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به اینکه تغییرات اقلیمی میراث فرهنگی کشور را در تهدید قرار داده است، اظهار داشت: یکی از جنبه های تغییرات اقلیمی در میراث فرهنگی نمایان است و ما موظف هستیم در پژوهشگاه به آن بپردازیم.
او ضمن اشاره به نحوه شکل گیری پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به تشریح فعالیتهای این مرکز در چارچوب پنج پژوهشکده و سه گروه پژوهشی پرداخت و با این یادآوری که خیلی از امور پژوهشی کشور در حوزه میراث فرهنگی در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام می گیرد، اضافه کرد: با عنایت به این که در چند دهه اخیر میراث فرهنگی با بحران تغییرات اقلیمی مواجه می باشد احساس وظیفه کردیم که در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به بحث تغییرات اقلیمی ورود نماییم.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تغییرات اقلیمی را شامل مباحث گرم شدن کره زمین، پایین رفتن سطح سفره های آب زیر زمینی، فرو نشست، گلسنگ ها، باران های اسیدی و… عنوان نمود و اظهار داشت: تمام اینها در کنار یکدیگر شرایط مخاطره آمیزی را برای میراث فرهنگی کشور پیش آورده اند و یک بحران میراثی محسوب می شوند.
ده پهلوان اظهار نمود: امروز بحران های میراثی زیادی در دنیا نظیر وندالیسم، گنج یابی و پروژه های عمرانی و …که میراث فرهنگی راتهدید می کنند وجود دارد و یکی از مهم ترین آنها تغییرات اقلیمی است که باید طی نظام مسائل، رصد و صدمه های آن به درستی شناسایی شوند و در چارچوب نشست ها و همایش ها راه کارها عرضه و آئین نامه ها و دستورالعمل ها از جانب ادارات کل استان ها و وزارت خانه برنامه ریزی و آغاز شوند و اگر لزوم داشت اعضایی هم از نهادهای مرتبط نظیر وزارت خانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، معاونت میراث فرهنگی و ادارات کل استان های این وزارت خانه به این کارگروه اضافه خواهند شد.
وی در ادامه اظهار داشت: تغییرات اقلیمی هزاره هاست که وجود دارد اما نکته آنجاست که تشدید عواملِ تغییرات اقلیمی را بشر امروز سبب شده است.
این دیرینه شناس ضمن اشاره به افزایش سرعت پایین رفتن سفره های زیر زمینی، اظهار داشت: محوطه های باستانی زیادی در کشور داریم که در خاک نهفته بودند ولی امروز که کاوش و نمایان شدند گرفتار مخاطره شده اند. یک زمانی البته می گفتیم اگر این محوطه ها مدفون باشند در امان بیشتری هستند ولی امروزه با افزایش تعداد حفاران قاچاق اینطور نیست.
حمید فدایی، معاون پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی ـ فرهنگی هم تغییرات اقلیمی را یک تهدید آشکار برای میراث فرهنگی خواند که چشم اندازهای فرهنگی کشور را نظیر دشت های قزوین، مرودشت را به مخاطره انداخته است.
وی در ادامه به برداشت بی رویه آب و تبعات جبران ناپذیری که در نواحی تخت جمشید و نقش رستم بوجود آورده است اشاره نمود و اظهار داشت: تحت تأثیر تغییرات اقلیمی میراث معنوی ما هم در خطر هستند، در این خصوص ایکوموس چند سالی است شعارهایی را با موضوعیت تغییرات اقلیمی قرار داده که تاثیرات منفی را کم کند.
فدایی اضافه کرد: در این کارگروه در تلاشیم سهمی در کاهش مخاطرات تغییرات اقلیمی داشته باشیم.
مهدی رازانی، رئیس پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی ـ فرهنگی در ادامه اظهار داشت: باید راهکاری برای مبحث تغییرات اقلیمی یافت که اینجابه معنای شناخت تمامی ابعاد مساله است.
او با اشاره به اینکه حوزه میراث فرهنگی هم گرفتار تبعات تغییرات نظیر استقامت و پایداری آثار و… شده به برخی از این راه کارها اشاره نمود.
رازانی ضمن اشاره به کاربرد حفاظت پیشگیرانه در این عرصه، هدف از تشکیل این کار گروه را ترویج شناخت برای آشنایی محققان با مخاطرات عنوان نمود.
مهدی زارع، استاد تمام پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله هم در این جلسه اظهار داشت: مبحث تغییرات اقلیمی و تبعات آن تأثیر زیادی بر میراث فرهنگی در دنیا و ایران گذاشته و نماد علمی آن فرونشست زمین و ترک هایی است که در آثار تاریخی می بینیم.
او اضافه کرد: برخی تبعات تغییرات اقلیمی نظیر سیلاب ها، تخریب های ناگهانی و … نمودار هستند که سبب تخریب یا زمین لغزش می شوند و تأثیرات برخی همچون گرم شدن زمین بعدا مشخص می شود.
محمدرضا هابیل، دبیر مدیریت بحران سازمان نقشه برداری کشور، بحث تغییرات علمی را امری فرادستگاهی خواند که از عهده یک مجموعه بر نمی آید و اظهار داشت: در این عرصه باید اشتراک گذاری دیتاها صورت گیرد.
او ضمن اشاره به اقداماتی که در این عرصه توسط سازمان نقشه برداری انجام شده است، اضافه کرد: مکان های حائز اهمیت می تواند در چارچوب یک پروژه به شکل اولویت بندی نقشه میراث فرهنگی در نرخ فرونشست تهیه شود و مورد بهره برداری قرار گیرد.
رضا شهبازی، مدیرکل دفتر مخاطرات زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی هم ضمن اشاره به عوارض فرونشست ها اظهار داشت: میانگین فرونشست زمین در دشت های ما رو به افزایش است و به علت بهره برداری صعودی بالا می رود.
او ضمن اشاره به فرونشست ها در تهران، اصفهان، و … اظهار نمود: پیش از این تغییرات اقلیمی وجود داشته و امروزه تنها شیب آن تند شده است. ما زورمان به طبیعت نمی رسد، در طول تاریخ همیشه تغییر اقلیم وجود داشته و ما همواره خشکسالی را در فلات مرکزی داشته ایم. برای کاستن شدت تغییرات اقلیمی باید تأثیر انسانی را کمتر نماییم.
امیر هدایتی، معاون دفتر امور آب کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی هم ضمن اشاره به بحران تغییر اقلیم و میراث فرهنگی و خشک شدن چاه ها و قنات ها اظهار داشت: چالش اصلی ما در رابطه با فرهنگ است. هزاران سال مردم با استفاده از فرهنگ با بحران کم آبی و تغییرات اقلیمی کشور کنار آمده و خویش را سازگار کرده بودند. امروز اگر مشکل اصلی فرونشست آب است علت آن فرهنگ غالب بر حکمرانی آب کشور و یک مبحث اجتماعی و فرهنگی است که این پدیده را تشدید کرده است.
ساویز صحت، دانشیار پژوهشکده هواشناسی در ادامه این بحث ها اظهار داشت: تغییرات اقلیمی همواره وجود داشته است، در این مورد افزایش شدت، مدت و فراوانی رخدادها بسیار نگران کننده است.
علیرضا سرداری، عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری هم اظهار داشت: حوزه های مختلف میراث فرهنگی گسترده و تجربیات زیادی در آن نهفته است و مطالعات زیادی در آن صورت گرفته که می توانیم اینها را با نهادهای مرتبط که در این کارگروه هستند به اشتراک گذاشته و در اختیار سایر سازمان ها قرار دهیم. بعنوان نمونه در حوزه آبخیزداری نقش میراث فرهنگی اثرگذار است و پژوهش های باستانشناسی می تواند تجربیات گذشتگان را در اختیار این حوزه برای آمایش سرزمین قرار دهد.
ایرج بهشتی، کارشناس پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی فرهنگی هم در ادامه اظهار داشت: اگر در استفاده بهینه از منابع طبیعی فرهنگساری شود کار بزرگی صورت گرفته است.
او ضمن اشاره به تأثیر ریزگردها در تخریب روز افزون آثار باستانی، اظهار نمود: در این بخش حفاظت پیشگیرانه، اثرات تغییرات اقلیمی را در آثار باستانی کم کرده است.
منیژه هادیان دهکردی، عضو هیأت علمی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی ـ فرهنگی هم ضمن اشاره به افزایش شیب تغییرات اقلیمی وکم توجهی به آن اظهار داشت: در توافقنامه ۲۰۱۵ پاریس خیلی از کشورها دریافتند که شرایط خیلی حاد و بحرانی در این عرصه وجود دارد و با عنایت به آن اقدامات گسترده ای را انجام دادند. جالب است که در این توافقنامه مبحث میراث فرهنگی با این که بسیار در خطر است بعنوان چاره مورد توجه قرار گرفته که چطور در افزایش آگاهی و آموزش مؤثر باشد و این خود کار گسترده ای است که باید با برنامه ریزی صورت گیرد.
سجاد علی بیگی، رئیس پژوهشکده باستان شناسی هم در ادامه اظهار داشت: در ده هزار سال قبل بشر به علت مخاطرات و تغییرات اقلیمی رو به کشاورزی و تولید غذا آورد اما این تغییرات بسیار امروز گسترده شده و انسان به آن دامن می زند و به میراث فرهنگی صدمه می رساند.
او نبود مدیریت صحیح و عملکرد جزیره ای را در این عرصه نقد کرد و اظهار داشت: باید لیستی از محوطه های مهم که بشدت تحت تأثیر اثرات تغییرات اقلیمی هستند تهیه شود.
مولود عظیمی، کارشناس پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی فرهنگی هم اظهار داشت: در این عرصه محدودیت زمانی داریم و از مهم ترین مخاطرات تغییرات اقلیمی فرونشست است که بحث در مورد آن نباید به این جلسه ختم شود و باید مشکلات و معضلات این حوزه را بخش بندی و بررسی نماییم.
منبع: گل پیچ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب