در گزارش گل پیچ تشریح شد؛
باورهای نادرست درباره رتیل ها، همه چیز درباره همسایگان تابستانی
گل پیچ: یك عنكبوت شناس با اشاره به افزایش مشاهده رتیل ها در كشور به سبب گرمای هوا، باورهای نادرست درباره این گونه جانوری را برشمرد و بعضی از خاصیت های آنها را توضیح داد.
علیرضا زمانی* در گفتگو با خبرنگار مهر اعلام نمود: این روزها، با افزایش دمای هوا در كشور، عكس و گزارش های مردمی زیادی به دست ما می رسد حاكی از اینكه افراد زیادی در مناطق مختلف ایران، خصوصاً كسانی كه در خارج از شهر هستند، موجوداتی را خصوصاً در شب ها می بینند و راجع به آنها سوال می كنند و اسامی مختلفی به آن اطلاق می كنند.
یكی از باورهای غلط راجع به رتیل ها این است كه زهرآگین هستند اما راسته رتیل ها فاقد غدد زهری بوده و طعمه خودرا با گزش و تكه تكه كردن از بین می برند زمانی توضیح داد: اگر بخواهیم به صورت علمی، جامع و جمع بندی شده به مسئله نگاه نماییم، این جانوران رتیل های حقیقی هستند كه به صورت علمی یك راسته جانوری به نام Solifugae را ایجاد كرده كه در رده عنكبوتیان یا آراكنیدا طبقه بندی می شود. این رده راسته های دیگری را نیز شامل شده كه از شناخته شده ترین هایشان می توان به راسته عنكبوت ها، عقرب ها، كنه ها، درازپایان و شبه عقرب ها اشاره نمود كه عموم مردم با آن آشنایی زیادی ندارند. به عبارت دیگر، رتیل ها جزو عنكبوتیان هستند، ولی عنكبوت نیستند. گروه بزرگ عنكبوتیان، خود در شاخه بندپایان طبقه بندی شده كه گروههای دیگری مثل حشرات، سخت پوستان و هزارپایان را هم شامل می شود. رتیل پاكوتاه، خانواده Rhagodidae كه در جنوب ایران به وفور دیده می شود وی اشاره كرد: یكی از باورهای غلط راجع به رتیل ها این است كه رتیل ها یك نوع عنكبوت هستند. در امریكا و در زبان انگلیسی معادل نام عمومی كه به آن اطلاق شده عنكبوت شتری است و علت آن این است كه در كشور انگلستان اصلاً رتیل وجود ندارد و در آمریكا هم مردم عادی با آن خیلی زیاد در ارتباط نیستند و آنرا زیاد نمی بینند كه بخواهند برای آن اسم عمومی و مشخصی را انتخاب كنند.
رتیل ها سریع از خود دفاع می كنند و اگر لمس شوند به سرعت گاز می گیرند بدین سبب بهتر است در صورتیكه در طبیعت با آنها رو به رو شدید لمسشان نكنید این عنكبوت شناس در توضیح چرایی انتخاب این نام اظهار داشت: مردم عمومی صرفاً به این دلیل كه در عكس ها و فیلم ها دیده اند كه این گونه در نواحی بیابانی زندگی می كند به آن عنكبوت شتری هم می گویند. البته یك شایعه و باور عمومی غلط وجود دارد كه می گوید رتیل ها، شترها را با گزش خود می كشند و در بدن آنها سوراخ به وجود آورده و در آنجا تخم گذاری می كنند. این باور عمومی غلط است و صرفاً به این خاطر كه در بیابان زندگی می كنند به آنها عنكبوت شتری می گویند. اسامی دیگری مثل عقرب باد هم گفته می شود چون سریع حركت می كنند. زمانی اشاره كرد: به نظر من بهتر است این عنوان در فارسی استفاده نشود برای اینكه در زبان ما از قبل معادل مناسبی برای آن وجود داشته كه می توانیم از این نام استفاده نمائیم. راسته رتیل ها در دنیا بیشتر از هزار گونه مختلف را شامل می شود كه در ۱۲ خانواده طبقه بندی می شوند كه در ایران حدود ۷۵ گونه مختلف از آنها شناسایی شده است. این موجودات زندگی در نواحی بیابانی و گرم و خشك را ترجیح می دهند. البته امكان دارد در زیستگاه های مرطوب هم پیدا شوند.
یك باور دیگر هم این است كه رتیل ها زمانی كه بخواهند به كسی لطمه بزنند به یك نقطه مرتفع می روند و روی فردی كه در پائین است می افتند در صورتیكه این مسئله اشتباه است وی افزود: یكی دیگر از باورهای غلط راجع به رتیل ها این است كه زهرآگین هستند اما راسته رتیل ها فاقد غدد زهری بوده و طعمه خودرا با گزش و تكه تكه كردن از بین می برند. یك باور دیگر هم این است كه نیش رتیل ها در زیر شكم آنها قرار دارد و زمانی كه بخواهند به كسی لطمه بزنند به یك نقطه مرتفع می روند و روی فردی كه در پائین است می افتند در صورتیكه این مسئله اشتباه است. این عنكبوت شناس توضیح داد: مسئله ای كه در این زمینه وجود دارد این است كه در شب ها وقتی چراغی روشن است، حشرات جذب منابع نور می شوند، رتیل ها هم به جهت اینكه بخواهند این حشرات را شكار كنند به سمت منابع نوری می روند. زمانی اشاره كرد: اعتقاد اشتباه دیگر این است كه ساختارهای زیر شكم آنها نوعی مكنده است كه با آن بالا می روند. در صورتیكه وقتی رتیل به منبع نوری نزدیك می شوند تا حشرات را شكار كنند در این میان امكان دارد رتیل سر بخورد و بطور اتفاقی روی كسی كه پایین است بیفتد و گزشی ایجاد شود و همین موجب ایجاد این باور غلط شده است. اندام های حسی راكوئت در زیر پاهای چهارم رتیل ها
كه توسط عموم افراد به اشتباه بعنوان اندام گزش در نظر گرفته می شود وی تاكید كرد: اندام زیر شكم رتیل هم در اصل اندامی است قارچ شكل یا بادبزن شكل كه در ناحیه زیرین جفت چهارم پاهای رتیل وجود دارد و به اصطلاح به آن اندام راكوئت گفته می شود كه نوعی اندام حسی است. یك گیرنده حسی است كه در نرها بزرگتر و مشخص تر است به خاطر اینكه به راحتی جفت خودرا پیدا كنند و نه نقش مكنده دارد و نه برای تزریق زهر استفاده می شود.
رتیل ها بی خود به كسی حمله نمی كنند. اگر كسی آنها را محاصره نكند و اهتمام در لطمه رساندن به آنها نداشته باشد، مشكلی به وجود نمی آید و آنها مسیر خودرا می روند و كاری به كار كسی ندارند این عنكبوت شناس اضافه كرد: همین طور می گویند رتیل ها ۱۰ پا دارند در صورتیكه رتیل ها به مانند تمام عنكبوتیان ۴ جفت پا یعنی ۸ تا پا دارند. در عنكبوتیان كلاً ۴ جفت پا وجود دارد و یك جفت اندام دیگر به نام پدی پالپ دارند كه معادل فارسی آن پای حسی است. در گروه های مختلف این اندام به شكل مختلف هست كه در عقرب ها چنگك مانند است، در عنكبوت ها ظاهری مشابه پا دارد، كوچكتر است و در نرها پس از بلوغ بعنوان اندام تولیدمثلی ثانویه استفاده میشود. در رتیل ها معمولاً طول آن اندام از پاها بزرگتر است و به همین خاطر باور عوام این است كه این اندام هم پا است درحالی كه نقشی در حركت ندارد. در انتهای پدی پالپ های رتیل ها یك نوع اندام مكنده دارند كه حالت بادكش دارد و برای تسخیر طعمه است. اگر یك حشره را بخواهند شكار كنند مكنده را به كار می گیرند و می توانند به راحتی به طعمه بچسبند و طعمه را به راحتی شكار می كنند. زمانی افزود: در رتیل ها جفت اول پاها قابلیت حركتی خودرا از دست داده و بعنوان اندام حسی شناخته می شود در بالا نگه داشته می شود و با آن حركتی نمی كنند. زمانی كه در زمین حركت می كنند این اندام بالاست تا بتوانند به واسطه موهای حسی كه روی پاها از داخل عصب دهی شده دید دقیقی نسبت به محیط داشته باشند. تفاوت های بین رتیل ها و تارانتولاها
كه خانواده ای از عنكبوت ها بوده و به وفور با رتیل ها اشتباه گرفته می شوند وی تاكید كرد: رتیل ها قرابت ویژه و مشخصی با عنكبوت ها ندارند. تفاوت های زیادی با هم دارند كه همچون مهم ترین آنها این است كه رتیل ها غده زهر ندارند اما عنكبوت ها غده زهر دارند. البته تعداد خیلی خیلی كمی از عنكبوت ها هستند كه زهرشان برای انسان خطرناك می باشد. این غدد زهری اكثراً برای اثرگذاری روی طعمه های معمول مثل بندپایان كوچك و حشرات كوچك استفاده می شود و تكامل پیدا كرده است. عنكبوت ها غدد تولید ابریشم دارند و از ابریشم تور خودشان و كیسه تخم درست می كنند، در صورتیكه رتیل ها چنین توانایی ندارند. فرم نیش ها یا به اصطلاح علمی كلیسرها كه یك جفت اندام در جلوی بدن عنكبوتیان است در رتیل و عنكبوت با هم متفاوت می باشد. در عنكبوت ها دو بندی است و حالت خنجری دارد در صورتیكه در رتیل ها حالتی انبرمانند دارد. دقیقاً مثل انبر، لبه های تیز و دندانه دار دارد و هر كدام یك قسمت بالایی ثابت و یك بخش كوچكتر پایینی و متحرك دارد كه مثل انبر گاز می گیرد.
اكثر رتیل هایی كه این روزها به سبب فصل گرما دیده می شود رتیل های نر هستند كه به دنبال رتیل ماده می گردند. این ها هیچ خطری ندارند، اصلاً نیاز به سمپاشی خاصی نیست و یك دوره فصلی است كه می گذرد این عنكبوت شناس اشاره كرد: خاصیت دیگری كه خصوصاً در عنكبوتیان ایران خیلی قابل اتكاست اینكه رتیل ها شكمی بند بند دارند اما تعداد خیلی كمی از عنكبوت ها در دنیا شكمی بند بند دارند كه در جنوب شرق آسیا هستند. زمانی درباب میزان تهاجمهی و خطرناك بودن این گونه نیز توضیح داد: رتیل ها معمولاً در زمان احساس خطر یا فرار می كنند یا حالت تهاجمی می گیرند كه مثلاً بخواهند از خودشان دفاع كنند اما بی خود به كسی حمله نمی كنند. اگر كسی آنها را محاصره نكند و اهتمام در لطمه رساندن به آنها نداشته باشد، مشكلی به وجود نمی آید و آنها مسیر خودرا می روند و كاری به كار كسی ندارند. وی اشاره كرد: بیشتر رتیل هایی كه این روزها به سبب فصل گرما دیده می شود كه فصل تولید مثلی آنهاست، رتیل های نر هستند كه برای جفت گیری به دنبال رتیل ماده می گردند و مردم اینها را به راحتی می بینند. این ها هیچ خطری ندارند، اصلاً نیاز به سمپاشی خاصی نیست و یك دوره فصلی است كه می گذرد. رتیل بزرگ جثه خانواده Galeodidae
كه انواع مختلف آن در سراسر ایران قابل یافت هستند زمانی تصریح كرد: امكان دارد ببینید كه در بیابان رتیل به سمت شما می آید. این به این دلیل است كه اصلاً Solifugae به معنای فراركننده از آفتاب در زبان یونانی است. اینها می خواهند در طول روز به سمت سایه بروند و بیشتر می خواهند كه در سایه شما قرار بگیرند و قصد حمله وجود ندارد. اندازه آنها در گونه های مختلفی كه در جهان است، از چندمیلیمتر تا چند سانتیمتر است. در ایران گونه هایی وجود دارد كه با احتساب پاها امكان دارد به ۱۵ تا ۱۶ سانتی متر نیز برسد.
ممكن است ببینید كه در بیابان رتیل به سمت شما می آید. این به این دلیل است كه می خواهند در طول روز به سمت سایه بروند و بیشتر می خواهند كه در سایه شما قرار بگیرند و قصد حمله ندارند وی ادامه داد: مسئله دیگر این است كه اینها با اینكه زهرآگین نیستند ولی خیلی وقت ها امكان دارد اتفاق بیفتد كه اگر كلیسر آنها كثیف باشد، امكان دارد اگر فردی را بگزند و ایجاد زخم كنند، عفونت ثانویه ایجاد شود. این عفونت به سبب وجود زهر نیست و صرفاً به خاطر گزش است. این اتفاق امكان دارد در محیط شهری بر اثر خراشیدگی هم به وجود بیاید و این دلیل وجود زهر در این حشرات نیست. توجه كنید كه رتیل ها موجودات نسبتاً تدافعی هستند و سریع از خود دفاع می كنند و اگر لمس شوند به سرعت گاز می گیرند. بدین سبب بهتر است در صورتیكه در طبیعت با آنها رو به رو شدید لمسشان نكنید. این عنكبوت شناس اضافه كرد: طول عمر رتیل ها كمتر از یك سال تا نهایتاً یك سال و نیم است. رتیل ها همگی تخم گذار هستند، برای تخم ریزی حفاری می كنند و برخی گونه ها برای مدتی از فرزندان خود مراقبت می كنند و به واسطه اینكه تغذیه بالایی دارند، زیاد شكار می كنند و از نظر متابولیسم موجودات فعالی هستند نقش مهمی در كنترل جمعیت حشرات و جانورانی كه برای ما مضرندT دارند و واقعاً بهتر است با این موجودات برخورد خشونت باری صورت نگیرد. *دانشجوی دكترای زیست شناسی دانشگاه توركو (فنلاند)
منبع: گل پیچ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب